Zespół Placówek Edukacyjno - Wychowawczych w Lwówku Śląskim
Strona główna
Profil szkoły Historia szkoły Dyrekcja Zespołu Placówek Edukacyjno -Wychowawczych

ZPEW

Historia szkoły

 

Rys historyczny naszej placówki.

 

Wieś Płakowice posiadała dwie charakterystyczne budowle. Pierwszą był renesansowy pałac Talkenbergów,

                                                     drugą stanowił drewniany potężny wiatrak istniejący na terenie tzw. kolonii Saubernhäuser (dawna część wsi) 

 


 

Płakowiceto długa wieś łańcuchowa ciągnąca się wzdłuż drogi prowadzącej z Lwówka Śląskiego (Löwenberg Schlesien) do Złotoryi (Goldberg). Wieś ta wspomniana była w dokumencie lokacyjnym Lwówka z 1217 roku jako „Placvitz”. W którym to roku miasto to otrzymuje prawa miejskie, a wcześniej w 1209 roku prawa i przywileje: warzenia piwa, mielenia mąki i polowania nadane przez Księcia Henryka I Brodatego. Historia wsi Płakowice wiąże się pierwotnie z osadnictwem plemienia Bobrzan, które zamieszkiwało pogranicze Śląsko-Łużyckie, przyległe terenom rzeki Bóbr i Kwisy. Świadczą o tym kamienne pozostałości grodziska z IX wieku oraz wały kultowe związane z pradawnymi obrzędami słowiańskimi. Znajdują się one na południowym wzgórzu płakowickim , zwanym Skałką (Steinberg). W 1927 r. niemiecka grupa archeologów podczas prowadzonych prac na owym wzgórzu odkryła cmentarzysko związane z kulturą łużycką, świadczące o intensywności osadniczej w tym rejonie.

Wraz z prawami miejskimi Lwówek otrzymał również działki złotonośne, miedzy innymi także w Płakowicach. We wsi i wielu innych okolicznych od XI w. zaczęto wydobywać złoto. Natomiast eksploatację tą zakończono około XIV w.

Pod koniec XIII wieku, Płakowice stają się własnością rodziny Raussendorf. Natomiast w XIV wieku rodzina ta część wsi podarowała Komandorii zakonu Joanitów.

W 1524 roku wieś staje się własnością rodziny von Talkenberg z Podskala.  Następnie właścicielem wsi zostaje syn Bernarda, Krzysztof. Natomiast syn Krzysztofa, Rampold von Talkenberg w latach 1550-1563 w Płakowicach buduje okazałą renesansową rezydencję mającą zastąpić rodzime Podskale.  Pałac ten jest najbardziej okazałą budowlą we wsi Płakowice.  Ostatnią przedstawicielką rodu Talkenbergów była Magdalena (zm. w 1605 roku) wnosząca Płakowice w wianie Kacprowi Schaffgotsch. Kolejny właścicielem wsi Płakowice zostaje rodzina Hohbergów, którzy zakładają zachodnią część wsi (1746 r.) zwaną Warffe.

Należy wspomnieć, iż Płakowice w okresie tzw. kampanii napoleońskiej były miejscem dwóch istotnych bitew pomiędzy wojskami napoleońskimi, a prusko-rosyjskimi w sierpniu 1813 roku. Bitwy te zakończyły się zwycięstwem armii generała Blüchera. Niemym świadkiem owych krwawych walk mających miejsce między innymi na tzw. „Łące św. Ducha” był stary XVIII wieczny wiatrak, który spłonął w 1905 roku

Nad Płakowicami wznosi się również niewielki pałacyk umiejscowiony na wzgórzu zwanym niegdyś Weinberg, będący własnością hrabiego von Schmettan, a odkupiony przez Hohberga. Potem wieś przechodzi w ręce rodziny Nostitzów z pobliskiej Soboty (Zobten).

Ostatnim właścicielem Płakowic był hrabia A. L. Ferdynand von Nostitz-Riereck, który w lipcu 1842 r. za sumę 6600 talarów reńskich sprzedaje swe płakowickie włości Rejencji Legnickiej.

Kiedy w 1824 roku Rejencja Legnicka zakupiła majątek hr. von Nostitz, cały teren wraz z pałacem przeznaczyła na Zakład Leczniczo-Pielęgnacyjny dla Umysłowo i Nerwowo Chorych w Płakowicach.  Historia założenia zakładu po dziś dzień nie jest do końca wyjaśniona. Istnieją bowiem przeróżne podania, opowieści dotyczące owego zagadnienia. Jedna z nich przedstawia historię lekarza mającego psychicznie chorą córkę. Człowieka wpływowego, majętnego, będącego już w podeszłym wieku. Badał on przyczyny i objawy chorób psychicznych, bał też się o losy dorosłej już córki cierpiącej na jedną z chorób. Chciał, aby po jego śmierci miała zapewnioną fachową opiekę, toteż wiedząc jaki los spotykał obłąkanych w zakładach, sam stał się współzałożycielem kompleksu szpitalno-zakładowego w Płakowicach.

 Początki organizacji zakładu

Uważa się, że Zakład Leczniczo-Pielęgnacyjny dla Umysłowo i Nerwowo chorych w Płakowicach wzorowany był, bądź funkcjonował na podobieństwie Zakładu w Siegburgu utworzonego w tym samym czasie, tj. w 1824 roku.

W ówczesnych zakładach stosowano aparaturę restrykcyjną i zniewalającą, służącą do utrzymania bezpieczeństwa i czystości  na terenie pawilonów zakładowych. M. Jacobi w swoim zakładzie metody i środki ograniczył jednak do straży zakładowej, kaftanów bezpieczeństwa, obserwacji pacjentów oraz zajęć ruchowo-umysłowych. Praca pełniła rolę swoistej terapii.  Park okalający kompleks budynków zakładowych w Płakowicach sprzyjał prowadzonej terapii, były tam dróżki spacerowe, ławeczki i fontanna.

W 1866-1870 zakład pełnił również rolę szpitala wojskowego.

W latach 1889-1895 rozpoczęto  postawiono grupę budynków umiejscowionych najbliżej pałacu.  . Dziś gdyby zliczyć wszystkie istniejące budynki, stanowiące niegdyś Zakład Leczniczo-Pielęgnacyjny w Płakowicach, można wywnioskować, iż był on placówką mogącą pomieścić kilkuset pensjonariuszy i zatrudniającą dość liczny personel medyczny.

Jak podaje E. Braniewski (1998) w jednym z artykułów dotyczących wsi Płakowice: „W 1925 roku wioska liczyła 1549 mieszkańców łącznie z pensjonariuszami Zakładu, a jej naczelnikiem był Herman Freche”. Wieś posiadał wtedy szkołę ludową, dwie gospody (np. „Gospoda pod brązowym Jeleniem”, właściciel – K. Renner), piekarnię, masarnię oraz, co ciekawe, kino.

 

Widok na budynki dawniej istniejącego Zakładu Leczniczo-Pielęgnacyjnego dla Umysłowo i Nerwowo Chorych

Po wojnie znajdowały się na terenie nieistniejącego już Państwowego Ośrodka Wychowawczego Nr 2,

gdzie w latach 1953-1959 uczyły się dzieci i młodzież Koreańska. Kartka pocztowa pochodzi z przełomu

lat 30/40 XX wieku, (własność – B. Kowalski).

 

        Zakład w okresie II wojny światowej

Na początku swego istnienia placówka nosiła niemiecką nazwę Provinzial Irren Anstalt, potem Provinzial – Heil und Pflegeanstalt Plagwitz am Bober bei Löwenberg i. Schlesien. Z taką też nazwą funkcjonowała do 1945 roku. Okres II wojny światowej stał się niechlubną kartą w historii Zakładu. W Płakowicach przeprowadzano eutanazję, niczego nieświadomych „niepotrzebnych lub niewygodnych” pacjentów.

W momencie zbliżania się wojsk armii radzieckiej personel szpitalny wraz z niewielka częścią mieszkańców zbiegł, pozostawiając chorych pacjentów bez opieki.. Na terenach tych pod koniec wojny prowadzone były zaciekłe walki resztek Wehrmachtu, Volkssturmu i Wehrwolfu z armią radziecką. Płakowice zostały oswobodzone przez armię radziecką już 15 lutego 1945 roku, przy czym sam Lwówek zdobyto dopiero 8 maja 1945 roku. W latach 1945-1946 zakład pełnił funkcję punktu, do którego przybywała ludność niemiecka, kierowana następnie etapowo do Niemiec. W okresie tym do Płakowic przybywali również pierwsi osadnicy z różnych stron kraju.

        Powojenna działalność opiekuńczo-wychowawcza na terenie Płakowic

Kolejnym etapem w historii wsi będzie okres powojenny, ściśle związany z odbudową kraju, osadnictwem wojskowym, rozwojem działalności oświatowo-kulturalnej.

Działalność ta opierała się na szerzeniu polskości, budowaniu, zakładaniu szkół we wsiach i miastach. Oświata miała za zadanie wykształcenie wykwalifikowanej kadry nauczycielskiej, rzemieślniczej i robotniczej. Dlatego też na terenie Płakowic przez kilka powojennych lat funkcjonowała Szkoła Przysposobienia Przemysłowego. Szkołę tę utworzono w Jasieńcu w województwie kieleckim. Jej założycielem był mjr Wiśnicz. Szkołę tę przeniesiono następnie do Komarna koło Jelenie Góry. Dyrektorem szkoły w Komarnie był Władysław Tuzimek. Ze względu na to, że Płakowice posiadały lepszą bazę lokalową, lepszą elektrykę, której w Komarnie całkiem brakowało, postanowiono, że Szkoła Przysposobienia Przemysłowego przeniesiona zostanie do Płakowic. Uczyło się tam 300-350 chłopców w klasach o profilu elektroenergetycznym.  Kadrę nauczycielską stanowili zdemobilizowani wojskowi. Istniała ona do 1951 roku

 Państwowy Ośrodek Wychowawczy Nr 2

W 1951 roku na terenie dawniej istniejącego Zakładu Leczniczo-Pielęgnacyjnego w Płakowicach, utworzono Państwowy Ośrodek Wychowawczy Nr 2. W latach 1951-1953 w ośrodku przebywała kilkusetosobowa grupa młodzieży Grecko-Macedońskiej. Były to sieroty, ofiary wojny, jak ówcześnie toczyła się w ich kraju. Jak podaje kronika ośrodka jednym z pierwszych dyrektorów tej placówki był M. Waliński. Po dwóch latach pobytu młodzieży greckiej w Płakowicach, przeniesiona ona została do Szczecina, Zgorzelca oraz do Polic koło Szczecina. Ośrodek po krótkim przygotowaniu przyjmuje w ostatniej dekadzie lipca 1953 r. 1000 sierot koreańskich, których rodzice zginęli w czasie działań wojennych w Korei. Kolejnym dyrektorem placówki zostaje mgr Wacław Kopczyński, późniejszy naczelnik w Ministerstwie Oświaty w Warszawie. Młodzież grecko-koreańska na przestrzeni lat 1951-1959 uczyli polscy nauczyciele – wychowawcy. Wielu z nich związało się z ośrodkiem, z tą wsią, osiadając w Płakowicach na stałe. Do nich należą m. in. Bogusław Bydłoń, Henryk Dziugieł, Benon Oleksiak, Teresa Chybowska oraz nieżyjący już Aleksander Krawczyk, Teresa i Edward Jędralowie.

         Dzieci i młodzież Koreańska w Płakowicach


W 1950 roku rozpoczęła się woja w Korei. Trwała ona 37 miesięcy powodując zniszczenia kraju i śmierć blisko 4 mln ludzi. W 1953 roku nastąpił zawieszenie broni i została utworzona wzdłuż 38 równoleżnika strefa zdemilitaryzowana. W wyniku tej wojny wiele dzieci zostało osieroconych. Rząd naszego kraju chcąc pomóc Korei postanawia ulokować pewną ich część na terenie Polski (wtedy PRL).

 

 

Dzieci koreańskie na lekcji muzyki.

 

 Młodzież ta zajęła wszystkie budynki dawniej istniejącego Zakładu Leczniczo-Pielęgnacyjnego w Płakowicach funkcjonującego do 1945 roku. Młodzi Koreańczycy oraz ich opiekunowie nie znali języka polskiego, lecz dzięki pracowitości, już po dwóch, trzech latach potrafili dość swobodnie porozumiewać się z otoczeniem i przelewać swoje myśli na papier”.  Do pracy na terenie POW – 2 powołano liczny personel polski.

W 1958 roku, podjęto decyzję o przyjęciu do tejże szkoły również dzieci polskich.

W 1959 roku Koreańczycy opuścili Płakowice. W tym też  roku wmurowano w przednią ścianę szkoły tablice pamiątkową, upamiętniającą pobyt dzieci koreańskich w Płakowicach w latach 1953-1959. Na niej umieszczony jest dwujęzyczny zapis. Treść w języku polskim brzmi: „W tej szkole w latach 1953-1959 uczyły się dzieci koreańskie, sieroty wojenne. Nigdy nie zapomnimy serdecznej i troskliwej opieki narodu polskiego” POW 30 VII 1959r.
W dniach 22-24 czerwca 2002 roku we Lwówku Śląskim (w Płakowicach) odbył się zjazd tych, którzy w latach 1953-1959 pracowali w Ośrodku płakowickim  jako nauczyciele, wychowawcy, lekarze.                                

  Zespół Placówek Opiekuńczo-Wychowawczych w Płakowicach

          Od 1951 roku w Płakowicach funkcjonował Państwowy Ośrodek Wychowawczy Nr 2.  W pierwszych latach istnienia powyższego Ośrodka przebywały w nim dzieci i młodzież grecko-koreańska.  Z chwilą kiedy dzieci i młodzież koreańska opuszczała Płakowice (1959 rok), na ich miejsce napływały dzieci polskie posiadające dysfunkcję narządów ruchu. Utworzono wtedy dla tych dzieci Szkołę Specjalną oraz samodzielny internat. Przy Państwowym Ośrodku Wychowawczym Nr 2 funkcjonował również Państwowy Dom Dziecka noszący nazwę „Słowianka”. Reorganizacja Ośrodka spowodowała połączenie tych dwóch placówek i utworzenie w 1974 roku Zespołu Placówek Opiekuńczo-Wychowawczych w Płakowicach. W skład powyższego Zespołu wchodziły trzy Specjalne Ośrodki Szkolno-Wychowawcze. W Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym Nr 3 (dawny dom dziecka) przebywała młodzież i dzieci skierowane do placówki decyzją sądu oraz władz oświatowych. Były to dzieci najczęściej ze środowisk patologicznych, kierowane do palcówki z powodu „nieodpowiedniego stosunku do obowiązku szkolnego”, jak również kierowane dlatego, iż ich rodzice utracili całkowicie lub częściowo prawa opiekuńcze.

 Zespół Placówek Opiekuńczo-Wychowawczych w Płakowicach był jedną z największych tego typu placówek w Polsce i w latach 1986-2001 zarządzany był przez dyr. Alojzego Schifflera.

 W skład ZPOW wchodziło również przedszkole w Płakowicach, w którym opiekowano się  najmłodszymi wychowankami placówki (do 1991 roku).

 Dyrektorami placówek w poszczególnych latach były następujące osoby związane z funkcjonowaniem i historią Zespołu Placówek Opiekuńczo-Wychowawczych w Płakowicach oraz kolejno następującymi po sobie placówkami.

 

L. P.

DYREKTOR

LATA PRACY

/SPRAWOWANEJ FUNKCJI

NADZOROWANE PLAĆÓWKI

1.

Ryszard Klecki

29.07.1953 – 24.08.1980

POW-2, ZPOW

2.

Stanisław Skawiński

1980 – 1986

ZPOW

3.

Alojzy Shiffler

1986 – 2001

ZPOW; SOSW

4.

Artur Mazur

2001 – 2003

SOSW

5.

Ala Janz

 

2003 – do 31.08.2016 r.

SOSW /ZPEW

6. Marek Sokołowski od 1.09.2016 r. ZPEW

 

W 1995 rok Zespół Placówek Opiekuńczo-Wychowawczych z dniem 1 września przekształcono na podstawie decyzji Kuratorium Oświaty w Jeleniej Górze z dnia 04.22.1995 roku w placówkę opiekuńczo-wychowawczą o nazwie:  Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Płakowicach.

      Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Płakowicach

Ośrodek ten rozpoczął swoją działalność z dniem 1 września 1995 roku. Pracę wychowawców i nauczycieli nadzorował ówcześnie sprawujący funkcję dyrektora p. Alojzy Schiffler. Funkcję zastępcy dyrektora pełniła p. J. Krakowska oraz  Kierowniczką internatu była p. Z. Nowicka oraz p. Władysław Bartkiewicz.

 Mimo, iż w nazwie Ośrodka jest przymiotnik „specjalny”, placówka ta ma charakter integracyjny. Obok dzieci niepełnosprawnych uczą się, spędzają wspólnie wolny czas dzieci i młodzież z zaburzonym, zachowaniem. Sytuacja ta ma swoje tzw. plusy i minusy, ponieważ dzięki integracji młodzież z zaburzonym zachowaniem uczy się opiekuńczości, tolerancji, itp.

Młodzieżowy Ośrodek Socjoterapii w Lwówku Śląskim

Z dniem 1 września 2006 roku ze struktur Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychawczego wyłączono szkołę podstawową, gimnazjum oraz szkołę zawodową dla młodzieży zagrożonej niedostosowaniem społecznym, tworząc na bazie tych szkół Ośrodek Socjoterapii. Wchodzi on teraz w skład Zespołu Placówek Edukacyjno- Wychowawczych w Lwówku Śląsku. Dyrektorem Zespołu Placówek Edukacyjno-Wychowczych jest pani Ala Janz., wicedyrektorem ds. MŁodzieżowego Ośrodka Socjoterapii pan Marek Najmrodzki. Pracę Internatu nadzoruje wicedyrektor ds. opiekuńczych pan Krzysztof Lenartowicz.

 

   Płakowice na starej fotografii

      

 

Autorem powyższego opracowania jest Pan Przemysław Popławski